ΔΙΑΣ

Ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος με μάζα περίπου 320 φορές μεγαλύτερη από τη Γη και σώμα της ίδιας χημικής σύνθεσης με τον Ήλιο. Η τεράστια μάζα του, καθώς και τα φυσικά φαινόμενα που δημιουργούνται στο εσωτερικό και στην ατμόσφαιρά του, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο πλανήτης αυτός μοιάζει να συμπεριφέρεται σαν ένα αστέρι που λόγω της μικρής του μάζας, σε σχέση με την απαιτούμενη που είναι κάπου 70 φορές μεγαλύτερη, δεν κατάφερε ποτέ να φθάσει στο σημείο που φτάνουν τα κανονικά άστρα στη διάρκεια της ζωής του (Κύρια Ακολουθία) και τώρα πεθαίνει όπως προβλέπει η αστρική εξέλιξη.

Ο μεγαλοπρεπής Δίας παρουσιάζει ένα σύστημα πολυσύνθετο, όπως των μαγευτικών δορυφόρων, του δακτυλίου και των εκτεταμένων ισχυρών ραδιενεργών ζωνών. Αποτελεί ένα ολόκληρο σύμπαν από μόνος του με τα διακριτικά και μοναδικά ουράνια σώματα που τον περιστοιχίζουν. Όπως η Αφροδίτη και ο Άρης, έτσι και ο Δίας έπαιξε έναν πολύ σημαντικό ιστορικό ρόλο στην ανάπτυξη της Αστρονομίας. Ιδιαίτερα μετά την ανακάλυψη των τεσσάρων μεγαλύτερων δορυφόρων από τον Γαλιλαίο, που στάθηκε η αιτία να εναντιωθεί στη θεωρία ότι η Γη είναι το κέντρο του σύμπαντος και όλα περιστρέφονται γύρω από αυτήν.

Μέχρι σήμερα έχουν προσπεράσει και μελετήσει τον Δία πέντε συνολικά διαστημόπλοια: τα Pioneer 10, 11, τα Voyager 1, 2 και το Galileo. Τα Pioneer τράβηξαν τις πρώτες φωτογραφίες, οι οποίες όμως, ποιοτικά δεν ήταν τόσο καλές όπως αυτές των Voyager που είχαν πιο προηγμένο εξοπλισμό. Ύστερα ακολούθησε η αποστολή του Galileo, η οποία βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και έχει στεφτεί με μεγάλη επιτυχία στη μελέτη του γίγαντα των πλανητών και του περιβάλλοντός του.

Πολύ διαφορετικός από τους κοντινότερους στη Γη πλανήτες, ο Δίας είναι στην ουσία μία τεράστια σφαίρα σκόνης υδρογόνου και ηλίου, ενώ περιέχει και μεγάλες ποσότητες αμμωνίας, μεθανίου και άλλα αέρια πλούσια σε υδρογόνο, δηλαδή από τα συστατικά που περιείχε πιθανόν και η πρώιμη ατμόσφαιρα της Γης. Οι πιο πρόσφατες μελέτες έχουν αποδείξει ότι ο Δίας εκπέμπει περισσότερη ενέργεια από αυτή που δέχεται από τον Ήλιο. Αυτό οφείλεται στο ότι ακτινοβολεί στο διάστημα τη θερμότητα που έχει παραχθεί από τότε που σχηματίστηκε και στο ότι συστέλλεται. Σε σχέση με τη Γη, βρίσκεται ακόμη σε καθυστερημένο στάδιο εξέλιξης, που ο πλανήτης μας έχει ξεπεράσει εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Δεδομένου ότι η θερμοκρασία μειώνεται με το ύψος, η έντονη εσωτερική θερμοκρασία του Δία μετατρέπεται στα υψηλά στρώματα σε παγερό αέρα που φθάνει σε θερμοκρασία τους -150οC.

Οι διαταραχές της ατμόσφαιρας του δημιουργούν ανοιχτές και σκούρες ραβδώσεις που αποτελούν και το χαρακτηριστικό της εμφάνισής του. Η περίφημη κόκκινη κηλίδα του, ιδιαίτερα, δεν είναι παρά μία φοβερή καταιγίδα, με πλάτος τρεις φορές το πλάτος της Γης και πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε πριν από 300 χρόνια. Πολλές καταιγίδες σαρώνουν την επιφάνεια του Δία για εβδομάδες ολόκληρες και προκαλούνται από την ηλιακή θερμότητα, καθώς αέρια εκτινάσσονται από το εσωτερικό του και παγιδεύονται στις ζώνες ισχυρών ανέμων αντίθετων διευθύνσεων.

Ο Δίας διαθέτει 27 γνωστούς συνολικά δορυφόρους, με πιο δημοφιλή την Ευρώπη και την Ιώ. Εδώ και καιρό υπάρχουν ισχυρές υπόνοιες ότι στην Ευρώπη, στον μικρότερο από τους τέσσερις δορυφόρους του Δία που ανακάλυψε ο Γαλιλαίος, υπάρχει ένας ωκεανός κάτω από το λεπτό επιφανειακό φλοιό. Αυτός φαίνεται στις διάφορες φωτογραφίες που στέλνει κατά καιρούς η ρομποτική διαστημοσυσκευή Galileo. Μάλιστα, μετά από μελέτη χιλιάδων φωτογραφιών πολλοί ερευνητές εκτιμούν ότι ο επιφανειακός φλοιός της Ευρώπης δεν ξεπερνάει τα 5 χιλιόμετρα σε πάχος, ενώ ο ωκεανός που -πιθανά- βρίσκεται από κάτω, μπορεί να φτάνει σε βάθος 50 χιλιομέτρων.