Φούστανη

Δώδεκα χιλιόμετρα από τον Εξαπλάτανο και εκεί που σμίγει το Πάικο με την οροσειρά του Βόρα, σε υψόμετρο 280 μ., βρίσκεται η όμορφη Φούστανη, γνωστή από το γραφικό της κέντρο με το κανάλι και τους αιωνόβιους πλάτανους. Το όνομα Φούστανη είναι παλαιότατο και μ' αυτό ονομα­ζόταν το χωριό κατά την Τουρκοκρατία. Μια προσπάθεια με­τά το 1922 να μετονομαστεί Ευρωπός δεν τελεσφόρησε. Μια πειστική εξήγηση για το όνομα του χωριού δίνει η αρ­χαιολόγος Δ. Ευγενίδου: «Ένας άλλος χώρος που αναφέρεται στο Θέμα των Μογλενών είναι το χωριό Χόστιανη (Χοστίανους, Χώστιανες, Χόστιανες). Το χωριό δίδεται ως προνόμιο στον πρόεδρο και κατεπάνω Αβύδου, Λέοντα Κε­φαλά , το 1086 ως ανταμοιβή για τη δραστηριότητα που έδειξε στην πολιορκία της Λάρισας εναντίον των Νορμανδών. Το χωριό παραδίδεται στον Λέοντα με ολίγους παροίκους και βοίδεάτας. Το 1115, ο Νικηφόρος Κεφαλάς, γιος του Λέοντα, παραχωρεί τα κτήματα που έχει στο χωριό Χόστιανες στη Μονή της Λαύρας του Αγίου Όρους. Από πρόσταξη του Ανδρονίκου Α '(1184) μαθαίνουμε ότι υπάρχει το μοναστήριον του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου "εντός των δικαίων του υπ' αυτήν (Μ. Λαύρας) χωρίου Χώ­στιανες" στο οποίο ορίζεται να παραδοθεί ''0 μύλωνας με τους δουλευτάς αυτού" που βρίσκεται στο χωριό Μάνδρα. Ανάμεσα στο σημερινό χωριό Πρόδρομος και τη Φούστανη υπάρχει ένα μικρό σύγχρονο παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάwου Προδρόμου κτισμένο πάνω σ' ένα μικρό ερειπιώνα. Το παρεκκλήσι βρίσκεται στο κέντρο μιας μικρής κοιλά­δας 500 στρεμμάτων, όπου μαρτυρείται προη­γούμενη καλλιέργεια ελιάς. Στην πλατεία του χωριού Πρόδρομος υπάρχουν ίχνη παλαιοχριστιανικής εκκλησίας. Σ' έναν από τους δύο χώρους μπορεί να ανα­ζητηθεί το μοναστήρι του 12^ου αι Στο σημε­ρινό χωριό Πρόδρομος και στο διπλανό Νερό­μυλοι σώζονται πολλοί μύλοι και θεωρείται το καταλληλότερο σημείο του παραποτάμου για την εκμετάλλευση της ροής του. Ο μύλωνας και το χωριό Μάνδρα μπορούν να αναζητηθούν σ' ένα από αυτά τα δυο χωριά. Όσο για το χωριό Χοστιάνη, που βρίσκεται κοντά στη Μονή Προδρόμου "εντός των δικαίων του χωρίου Χώστιανες" μπορεί να αναζη­τηθεί στο χωριό Φούστανη». Η Φούστανη πριν την Ανταλλαγή ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Ανα­τολικής Αλμωπίας και έδρα Μουδίρη (Δημάρχου). Είχε 450 σπίτια. Οι κά­τοικοι της Φούστανης πριν από την Ανταλλαγή ήταν εξισλαμισμένοι Βλα­χομογλενίτες και χριστιανοί εξαρτημένοι καλλιεργητές στο τσιφλίκι Με­τά την Ανταλλαγή εδώ εγκαταστάθηκαν κυρίως μικρασιάτες Πελαδαρια­νοί και Θρακιώτες , και ο πληθυσμός της με βάση την απογραφή του 2001 είναι 542 κάτοικοι. Η αμπελουργία ήταν μέχρι πρόσφατα η κυριότερη πηγή εσόδων του χωριού. Πριν από 40 περίπου χρόνια η Φούστανη γινόταν την εποχή του τρύγου κέντρο μεγάλης οικονομικής δραστηριότητας σχετικής με το στα­φύλι. Αξιόλογη ήταν γενικά η εμπορική κί­νηση του χωριού. Μέχρι τα χρόνια του Εμφυλίου γινόταν εδώ κάθε Δευτέρα μεγάλο παζάρι, στο οποίο συνέρρεαν για δοσοληψίες οι κάτοι­κοι κυρίως της Άνω Αλμωπίας. Σήμερα οι κάτοικοι είναι κατά κύριο λόγο δενδρο­καλλιεργητές. Ένας μικρός αριθμός κατοίκων ασχολείται με το εμπόριο. Στο δρόμο προς τη Νότια, πάνω από το χωριό, υπάρχει ο λό­φος Κώνος ή Αυγό.

    Από την κορυφή του έχει κανείς πανορα­μική θέα της Αλμω­πίας και η κατοχή του δίνει στον Kατέχοντα  τον απόλυτο έλεγχο της διάβασης προς την Άνω Αλμωπία. Τη στρατηγική του σημασία εκτίμησε ο ελληνικός στρατός και κατασκεύασε το 1951 σε διάφορα ση­μεία του αμπριά, στα πλαίσια μιας δεύτερης γραμμής αμύνης στα βόρεια ελληνικά σύνορα. Στην κορυφή του λόφου υπάρχουν εμφανή λείψανα οι­κοδομήματος, που σε συνδυασμό με το πλήθος χοντρών κεραμιδιών, οδη­γούν τη σκέψη στη Ρωμαιοκρατία και το Βυζάντιο. Πεντακόσια μέτρα πριν από τη Φούστανη, στα αριστερά, βρίσκεται η Τούμπα με το Οστεοφυλάκιο των πεσόντων στη μάχη του Σκρα. Τα οστά των πεσόντων στο Σκρα μεταφέρθηκαν το 1923 στη Φούστανη, για να μην πέσουν, όπως λέει η παράδοση, στα χέρια των Σέρβων.

 

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟ 1919 - 1997
14/04/1919	Σύσταση της Κοινότητας Φούστανης με έδρα τον οικισμό Φούστανη
14/04/1919	Ο οικισμός Ίσβορον προσαρτάται στην Κοινότητα Φούστανης
18/03/1926	Ο οικισμός Ίσβορον της Κοινότητας Φούστανης μετονομάζεται σε Ανάβρα
16/05/1928	Ο οικισμός Ανάβρα καταργείται
04/12/1997	Η Κοινότητα Φούστανης καταργείται και συνενούται με το Δήμο Εξαπλατάνου ( Πρόγραμμα Ι. Καποδίστριας )